MANILA, Philippines – Sinabi ng Department of Foreign Affairs (DFA) sa House of Representatives panel na nananatili pa rin ang sovereign claim ng Pilipinas sa Sabah.
“Yes, our claim still stands,” sabi ni DFA Secretary Enrique Manalo sa deliberasyon ng 2025 budget ng ahensya sa House Committee on Appropriations.
Ipinaliwanag ni Manalo na sa kabila ng pagtutok ng ahensya sa paggigiit ng pag-angkin ng bansa sa West Philippine Sea (WPS), ang DFA ay “very much looking at the issue” pa rin, na tumutukoy sa Sabah.
“Well, sa ngayon, napag-usapan na natin ang bagay na ito sa ibang bansang involved. Ang pag-unawa doon ay makikita natin kung paano natin mapapanatili ang mga linya ng komunikasyon,” sabi niya.
Binanggit ni Lanao del Norte 1st district Rep. Mohamad Khalid Dimaporo, na nagpahayag ng alalahanin na ito sa panel, na ang diplomasya ay ang pinakamahusay na paraan upang makipag-ugnayan pagdating sa Sabah, partikular sa mga katapat na Malaysian.
“Kung maingay, may problema tayo. Kung tahimik, wala tayong problema,” ani Dimaporo.
Batay sa pagtatantya ng DFA, may humigit-kumulang 770,000 Pilipino ang naninirahan sa Sabah.
Ayon kay Dimaporo, isa sa mga pangunahing alalahanin ng mga Pilipinong naninirahan doon ay ang diumano’y kawalan ng kakayahan ng DFA na magbigay ng mga serbisyong konsulado nito.
Bilang tugon, ipinunto ni DFA Undersecretary Eduardo De Vega na ang Embahada ng Pilipinas sa Kuala Lumpur ay regular na nagpapadala ng mga consular mission sa Sabah upang pagsilbihan ang mga pangangailangan ng mga Pilipino doon tulad ng para sa pag-renew ng kanilang mga pasaporte.
“Usually pumupunta sila dun, once a quarter or once every four months. At kung kinakailangan, hihilingin namin sa kanila na pumunta nang mas madalas,” dagdag ni De Vega.
Samantala, sinabi ni Dimaporo na dapat isaalang-alang ng DFA ang pakikipagtulungan sa Bangsamoro Autonomous Region in Muslim Mindanao (BARMM) upang gawing mas accessible ang mga serbisyo ng ahensya.
Binanggit niya ang posibilidad na magtayo ng opisina ng DFA sa lalawigan ng Tawi-Tawi, na nasa silangan ng Sabah.
Matatagpuan sa timog ng rehiyon ng Mindanao ng Pilipinas at hilaga ng isla ng Borneo ng Malaysia, ang Sabah ay matagal nang pinagtatalunan ng dalawang magkalapit na bansa.
Ang pag-angkin ng Pilipinas ay nakaangkla sa pagsasabing ito ang kahalili na estado ng dating Sultanato ng Sulu. Naninindigan ang bansa na ang kasunduan sa British North Borneo Company noong 1878 ay isang lease lamang at hindi isang paglipat ng soberanya.
Samantala, iginiit ng Malaysia na ang mga pagbabayad sa British North Borneo Company ay talagang installment para bilhin ang teritoryo mula sa Sulu. RNT
